ΡΩΜΑΙΚΗ ΑΓΡΟΙΚΙΑ

(στη εγκατάσταση στην ιδιοκτησία Αθανίτη)

Στην ιδιοκτησία Αθανίτη, συνολικής έκτασης 4.045,47 τ.μ., που βρίσκεται στη θέση «Μεγάλη Βρύση» και απέχει περίπου 800μ. βόρεια του αρχαίου τείχους, βρίσκεται μια μεγάλη διαστάσεων ρωμαϊκή αγροικία. Στην δυτική πλευρά είναι όμορη με την ιδιοκτησία Αρ.Λάζαρη, όπου είχε ερευνηθεί τμήμα της ίδιας εγκατάστασης παλιότερα. Από την έρευνα προκύπτουν διαδοχικές οικοδομικές φάσεις μεταξύ του 3ου και 4ου αιώνα, με τις αρχαιότητες που ορίζονται με συντεταγμένες 38°49'13.21"Βόρεια και 20°42'18.43" Ανατολικά, να ανήκουν στην εγκατάσταση.

Για την ΙΒ εφορεία αρχαιοτήτων «οι αγροικίες αναπτύσσονταν κατά μήκος αρχαίας οδού που ξεκινούσε από το βόρειο τείχος της αρχαίας πόλης και κατέληγε στη δυτική ακτή. Και στα δύο οικοδομήματα διαπιστώθηκαν επάλληλες οικοδομικές φάσεις που χρονολογούνται από τον 4ο αι. π.Χ. έως τον 3ο αι. μ.Χ., με καλύτερα διατηρημένα τα οικοδομικά κατάλοιπα των ρωμαϊκών χρόνων, στα οποία αναγνωρίστηκαν εγκαταστάσεις παραγωγής, ελαιόλαδου, καθώς και εγκαταστάσεις ληνών, για την παραγωγή οίνου».

Η αρχαία οδός με σημείο εκκίνησης την βόρεια πύλη, του τείχους, από την ακρόπολη της Αρχαίας πόλης, περνώντας μέσα από τα περιβόλια θα συναντούσε την Φιλοσόφων, έως την διασταύρωση με την Πεφανερωμένης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τελείωνε, ο αγροτικός περί αστικός ιστός. Η ύπαρξη  και άλλων αγροτικών επαύλεων, προδίδουν την σχέση μιας αγροτικής οικονομίας βασισμένης κατά ένα μέρος, στην μεγάλη γαιοκτησία,  και το δουλοκτητικό-αριστοκρατικό νοικοκυριό.

Ο χώρος έχει εμφανή τα σημάδια της εγκατάλειψης ,και είναι δύσκολο να εντοπιστεί η θέση της,καθώς ο δήμος ή η εφορεία αρχαιοτήτων δεν έχουν φροντίσει να τοποθετηθεί μια πινακίδα. Περικλείεται από μεγάλα αγροτεμάχια σε μια αραιοκατοικημένη περιοχή. Ανήκει στην ζώνη Α & Β προστασίας του ευρύτερου χώρου της Αρχαίας ως και Ρωμαίικής  περιόδου της Λευκάδας  Με απόφαση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού (Λίνα Μενδώνη), και δαπάνη που βαρύνει το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, το ακίνητο του Αθανίτη, απαλλοτριώθηκε και κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος.

Αρκετές πληροφορίες για την αγροτική εγκατάσταση υπάρχουν στο τόμο: ΝΗΡΙΚΟΣ-ΛΕΥΚΑΣ-ΚΑΣΤΡΟ (Πρακτικά Συνεδρίου). Βαρβάρα Γκιζά: Μια αγροτική εγκατάσταση βόρεια της Αρχαίας πόλης της Λευκάδας